Over de voorstelling van het sprookje ‘De groene slang en de schone Lelie’ dat door bewoners, medewerkers en vrijwilligers is opgevoerd naar aanleiding van het 25-jarig bestaan van
OlmenEs.
Het stuk ‘De groene slang en de schone Lelie’ is een verbinding met de ontwikkeling die OlmenEs de afgelopen 25 jaar is gegaan, en biedt een blik naar de toekomst. Kernwoorden: wilskracht, doorzetten, dualiteit, tweeheid, eigenwijs, bruggen bouwen. “Het is aan de tijd”
Over het sprookje:
Op 46-jarige leeftijd in 1795, zes jaar na het begin van de Franse Revolutie, schreef Johann Wolfgang von Goethe het sprookje van ‘de Groene slang en de schone Lelie’. Met zijn vriend Friedrich Schiller had Goethe onder andere de gebeurtenissen rond de Franse Revolutie bestudeerd. Zijn reactie verwerkte hij op een beeldende manier in zijn sprookje over de groene slang en de schone Lelie. Het is een klein meesterwerk, prachtig van taal en ongekunsteld. Het is onmiskenbaar dat de dichter er een diepe esoterie in heeft verwerkt.
Door een boze betovering is de mooie Lelie in het ongeluk gestort. Alles wat ze aanraakt, verstart. Haar rijk aan de overzijde van de rivier is prachtig, maar het leeft niet. Als de tijd daar is en alle voorwaarden vervuld zijn, breekt de ban. Alle benodigde krachten werken op het juiste uur samen, waarna het uiteindelijk de kracht van de liefde is die het nieuwe leven doet ontwaken. Een sprookje dat vol symboliek is en vele uiteenlopende interpretaties kent. Goethe zelf weigerde de sleutel aan te reiken.
Zoals ook in alle echte volkssprookjes zijn de ‘personen’ die in het verhaal voorkomen niet als afzonderlijke realistische mensen of dieren te beschouwen, maar als imaginatieve aspecten van het totale mensenwezen. De slang, de Lelie, de jongeling, de koningen, de dwaallichten, enzovoort, zijn allemaal in ons werkzaam. Ook de omgeving, het landschap waarin de personen optreden, dus de twee rijken die door de brede stroom gescheiden zijn. Dit alles is in ons. Het is niet de bedoeling om het hele sprookje uitgebreid te gaan bespreken, maar om er enkel details uit te halen die een ontwikkeling laten zien die voor OlmenEs belangrijk is.
De uitroep “Het is aan de tijd” klinkt in het sprookje meerdere malen. Als de schone Lelie het drie keer heeft gehoord kan de betovering verbroken worden. Voor OlmenEs is het nu ook “aan de tijd” om nieuwe wegen te bewandelen.
Het sprookje speelt zich af in een landschap door een rivier in tweeën gedeeld, de grens tussen twee landen. Een land van het dagelijks bewustzijn, het land van de zintuigen en een land achter de zintuiglijke wereld, het land van de geestelijke wereld. Aan het eind van het sprookje is er een permanente verbinding ontstaan tussen deze twee landen door een vaste brug, dankzij het offer van de slang. De thema’s liefde en offerkracht zijn belangrijk, waardoor aan het eind van het sprookje een harmonische gemeenschap kan ontstaan. Er verschijnen verschillende figuren in het sprookje die door samenwerking uiteindelijk toe werken naar de climax; de verbintenis tussen de schone Lelie en de jongeling en de brug die de twee landen verbindt.
De dwaallichten die zich over laten zetten door de veerman, niet wetende dat ze al in het land zijn waar ze naartoe willen, zijn elementen-wezens, schepsels van het licht, niet van warmte. Ze hebben geen moraliteitbesef, ze zijn vrolijk en opgewekt, vol humor. De dwaallichten hebben een bijzondere relatie tot het goud, zij voeden zich ermee en ze schudden het als klinkende munten gemakkelijk weer van zich af. Ze gedragen zich als een kind met weinig bewustzijn van de consequenties van hun daden. Ze gaan tekeer in de boot bij de veerman en in het hutje van de vrouw. Toch spelen ze een belangrijke rol in de ontknoping: ze zijn op tijd op het cruciale moment aanwezig en kunnen het slot van de onderaardse tempel openen.
De onderaardse tempel waar vier koningen zijn die nog door niemand gezien worden. De slang kan ze uiteindelijk zien doordat hij lichtgevend is geworden door het eten van de goudstukken die de dwaallichten hebben afgeschud. De slang als de kracht in de mens die zijn uiterlijke ervaringen tot innerlijke wijsheid doet omsmelten.
De slang ontmoet de gouden Koning.
“Gouden koning: Wat is heerlijker dan goud?
Slang: Het Licht.
Gouden koning: Wat is verkwikkender dan het licht?
Slang: Het gesprek.”
Het gesprek waarin twee mensen elkaar ontmoeten, het gesprek met een ander waarin beiden geven en nemen: bevragen, luisteren en vertellen.
De koningen van de verschillende metalen, Goud, Zilver, Brons en de gemengde koning, laten op een speciale manier de zielenkrachten van de mens zien: Goud is Wijsheid, Zilver is de Schoonheid en het Brons de Kracht. Eerst nog alleen zichtbaar voor de man met de lamp en de slang.
De man met de lamp heeft een belangrijke rol in het geheel. Hij is die zielenkracht die weet wanneer “het aan de tijd is” en wat er dan moet gebeuren.
Als op het juiste moment alle verschillende figuren van het sprookje samen zijn en samenwerken, kan de betovering verbroken worden.
De oude man spreekt de woorden:
Wij zijn op het gunstige uur bijeen,
Elk verricht zijn taak,
Elk doet zijn plicht
En de smart van de enkeling
Zal in het geluk van allen opgeheven worden.
De slang zal zich offeren en worden tot een permanente brug tussen de twee werelden. En in de tempel klinken nog eenmaal de woorden: “Het is aan de tijd”.
De tempel komt in beweging, verschijnt aan de andere kant van de rivier boven de aarde en het is mogelijk voor alle mensen de tempel te zien en te bezoeken.
De jongeling kan door de koningen als nieuwe koning ingewijd worden door het ontvangen van het zwaard (kracht), de scepter (schoonheid) en de eikenkroon(wijsheid).
René Schiebergen
september 2019
Dit alleen werkt genezend
wanneer in de spiegel van de mensenziel
zich vormt de hele gemeenschap
en in de gemeenschap leeft
de kracht van ieders ziel.
Rudolf Steiner
Vervolg
In september heeft de werkgroep samen met de bewonerscliëntenraad besproken hoe nu verder. Er is besloten verder te gaan met een werkgroep bestaande uit 3 medewerkers, waarvan een uit wonen en een uit werken, en twee ouders. De bewoners worden via de BCR op de hoogte gehouden en geconsulteerd. Alleerst gaan we inventariseren wat al goed gaat en wat verbeterd kan worden.
Kyra Reijngoud, ouder en lid cliëntenraad
OlmenEs is een gemeenschap voor volwassenen met een verstandelijke beperking centraal in Noord Nederland. Antroposofie is onze basis. Wij bieden zorg, begeleiding en ondersteuning bij het samen wonen, samen werken en samen leven. Voor ons is de persoonlijkheid van de bewoner leidend, niet zijn beperking.