Soms geef ik medewerkers uit andere instellingen een rondleiding in OlmenEs. Als we dan samen over het terrein lopen word ik al pratende trots op wat we hier hebben opgebouwd en hoe we hier werken. Bijna altijd krijg ik van de ander als reactie dat de kwaliteit van zorg in OlmenEs goed zichtbaar is. Je ziet het aan de gebouwen, de verzorgde omgeving, de inrichting van de woonhuizen en werkplaatsen, de wijze waarop de bewoners en medewerkers naar je groeten en je merkt het ook aan de sfeer die je kunt proeven.
Maar we leven in een wereld waar kwaliteit van zorg niet iets is dat je alleen maar vanuit je subjectieve beleving kunt beoordelen. Kwaliteit moet je zichtbaar kunnen maken om goed met elkaar te kunnen delen hoe het gesteld is met die kwaliteit, maar ook als verantwoording naar anderen. Daarom is er in Nederland een kader gegeven voor goede zorg voor mensen met een beperking; het kwaliteitskader. Dat kwaliteitskader is in 2017 sterk vernieuwd. In het oude kwaliteitskader werd de kwaliteit vooral gemeten aan de hand van allerlei harde gegevens en cijfers, nu wordt er veel meer gekeken hoe je als organisatie inhoud geeft aan de zorg. Dat is een goede ontwikkeling. Het kwaliteitskader beschrijft niet waar je allemaal precies aan moet voldoen om goede zorg te leveren, maar het uitgangspunt is dat er een gedeelde visie is op goede zorg. Vanuit die visie wordt dan aan de hand van vier zogeheten bouwstenen inzichtelijk gemaakt hoe we de zorg hebben vormgegeven en hoe we eraan werken om de zorg te verbeteren.
Wat zijn die vier bouwstenen?
Voor iedere bewoner (en dagwerker) zijn goede afspraken gemaakt over de zorg, binnen de driehoek bewoner – vertegenwoordiger – medewerkers. Deze afspraken staan in het zorgplan. Dat klinkt allemaal heel vanzelfsprekend, maar het vraagt voortdurend aandacht om dat zodanig te doen dat het recht doet aan de ontwikkelingsvragen van de bewoner. In 2020 hebben we een aantal verbeteringen ingevoerd op het gebied van het zorgplan en de zorgplanbespreking.
We luisteren goed wat onze bewoners en hun vertegenwoordigers belangrijk vinden; wat zijn hun vragen, wensen en behoeften. Eén van de manieren om dat te weten te komen is het bewoners ervaringsonderzoek dat we jaarlijks houden. De resultaten van het onderzoek worden besproken met de bewoners en de vertegenwoordigers, maar ook binnen de teams en in de organisatie. Kwaliteit van zorg berust mede op de relatie tussen bewoner en medewerker. Dat vraagt een goede dialoog tussen beiden.
De derde bouwsteen heet ‘zelfreflectie in teams’. Daarbij gaat het erom dat in de teams systematisch wordt besproken hoe de medewerkers de zorg aan de bewoners zo goed mogelijk kunnen bieden en hoe ze gaan werken aan verbeteringen in de zorg. Dit heeft de afgelopen jaren in OlmenEs veel aandacht gehad, maar we zijn erachter gekomen dat het tijd en inspanning vraagt om dit goed handen en voeten te geven.
De vierde bouwsteen is het jaarlijkse kwaliteitsrapport. Kort samengevat gaat het erom dat we in het kwaliteitsrapport beschrijven wat we in OlmenEs verstaan onder kwaliteit van zorg. Wat hebben we het afgelopen jaar gedaan om die kwaliteit verder te ontwikkelen en wat zijn voor ons de opgaven voor de komende tijd. Daarnaast staat er in het rapport ook veel feitelijke informatie over hoe de zorg is georganiseerd en welke ontwikkelingen zich hebben afgespeeld. Het kwaliteitsrapport wordt gepubliceerd op de website zodat iedereen het kan lezen.
Aan mij is het de schone taak om de informatie die in het kwaliteitsrapport een plek moet krijgen te verzamelen en daar een samenhangend geheel van te schrijven. Als ik daarmee bezig ben dan zie ik in vogelvlucht hoeveel we allemaal hebben gedaan in het voorgaande jaar en waar we allemaal mee bezig zijn.
Een positief aspect van het kwaliteitskader is dat je als instelling vanuit de overkoepelende visie zelf veel vrijheid hebt om invulling te geven aan de kwaliteit van zorg. Je kunt de bouwstenen vormgeven aan de hand van je eigen identiteit en visie. De vier bouwstenen passen goed bij wat we in OlmenEs willen ontwikkelen. Een fraai voorbeeld is wat mij betreft de teamreflectie: Nadat we in 2016 de weg zijn ingeslagen naar zelforganisatie in de teams is teamreflectie bij uitstek een instrument om tot kwaliteitsvertebetering te komen. Ook geeft teamreflectie de medewerkers de kans om te werken aan hun eigen ontwikkeling, iets dat we in OlmenEs belangrijk vinden.
Het is goed om je te realiseren dat OlmenEs een lerende organisatie is. Het kwaliteitsrapport is een afsluiting van het voorgaande jaar met een verslag van wat we in dat jaar hebben gedaan. Maar het is vooral ook een houvast voor de ontwikkeling die we de komende jaren willen gaan maken. Want we kunnen altijd nieuwe dingen blijven leren.
Het Kwaliteitsrapport 2019 is te lezen op de website van OlmenEs (www.OlmenEs.nl) onder het tabblad Over OlmenEs, Documenten.
Michel de Jonge
OlmenEs is een gemeenschap voor volwassenen met een verstandelijke beperking centraal in Noord Nederland. Antroposofie is onze basis. Wij bieden zorg, begeleiding en ondersteuning bij het samen wonen, samen werken en samen leven. Voor ons is de persoonlijkheid van de bewoner leidend, niet zijn beperking.