Binnen de antroposofische gezondheidszorg spelen kunstzinnige therapieën een niet te onderschatten rol bij het herstel van zieken. De extra aandacht met muzikale, kleurrijke, of ritmische oefeningen naast de reguliere zorg, reikt verder dan alleen zijn druppeltjes en pillen, zegt Rigobert van Zijl, de huisarts van OlmenEs. ‘De therapieën wakkeren bij zieke bewoners het gebruik van hun zintuigen aan. Tegelijkertijd zijn ze ook iets aan het doen. Dat werkt helend en geeft hun gevoel van eigenwaarde.’
Arts Rigobert van Zijl verruilt een dag in de week zijn antroposofische praktijk in Groningen voor de buitenpost OlmenEs. In de overzichtelijke gemeenschap van de instelling voelt hij zich af en toe als een ouderwetse dorpsdokter, maar dan wel zonder de verheven autoriteit die in vroeger tijden aan de beroepstatus kleefde. Eerder het omgekeerde, in de benadering van gezondheidzorg op OlmenEs maakt hij deel uit van een kring rondom de patiënt, samen met de orthopedagoog, de fysiotherapeut, de psychotherapeut, en de andere therapeutische begeleiders. ‘Die verbreding van disciplines is de kern van de antroposofische gezondheidszorg’, legt van Zijl uit. ‘Wij gaan uit van de gedachte dat de natuur gehelen maakt. Elk mens is een uniek wezen, en niet zomaar een optelsom van organen en ledematen.’ In de wetenschappelijke geneeskunde ligt volgens hem de misschien wel logische neiging besloten om op onderdelen te concentreren, maar een helingsproces omvat nu eenmaal meer dan louter klinische ingrepen. ‘Wij verliezen de klinische zorg natuurlijk niet uit het oog, maar zoeken tegelijkertijd ook naar samenhangen daarbuiten die werkbaar zijn voor de patiënt.’
Samen zoeken, samen vinden
Buiten de normale klachten – variërend van een griepje tot plotselinge voetklachten omdat de steunzooltjes per ongeluk zijn verwisseld – becijfert Van Zijl dat vijfentwintig procent van de bewoners van OlmenEs met een complexe zorgvraag te maken heeft. Het stellen van een diagnose is dikwijls een puzzel die de nodige tijd vergt, want medische tekortkomingen leiden vrijwel altijd tot problemen met gedrag. ‘Dat ligt natuurlijk niet aan de patiënt. Wie weet veroorzaken de herfstblaadjes wel een gevoel van onbehagen, het is aan ons om de vinger erachter te krijgen wat er aan scheelt.’ Zijn spreekuur heeft dan ook meer weg van een overleg; tussen bewoner, orthopedagoog, en de belangrijkste schakel: de persoonlijk begeleider. Zij vertegenwoordigen de oren en ogen van de bewoner en staan weer in direct contact met de ouders. Die onderlinge relaties zijn cruciaal voor diagnose en behandeling. ‘Dat zijn de gouden randen van dit werk: het samen zoeken en het samen vinden. De bewoner gedijt bij een liefdevolle kring om zich heen.’
Verbreding
De structurele gezondheidszorg beperkt zich echter niet tot het spreekuur. Van Zijl voert met regelmaat van de klok gesprekken met alle therapeuten waarbij dan een van de bewoners centraal staat. Hoe gaat het met hem of met haar? Zo komt iedereen eens in de drie jaar een keer aan de beurt. Vanuit de diverse disciplines bezien zij de ontwikkelingen en signaleren zij mogelijk aanwijzingen vanuit een ander vakgebied. ‘Je neemt even de tijd voor verdieping en steekt wat van elkaar op. Dat is een groot goed. Een medisch probleem heeft doorgaans meerdere kanten, door de verbrede zorg komt dat aan het licht.’
OlmenEs is een gemeenschap voor volwassenen met een verstandelijke beperking centraal in Noord Nederland. Antroposofie is onze basis. Wij bieden zorg, begeleiding en ondersteuning bij het samen wonen, samen werken en samen leven. Voor ons is de persoonlijkheid van de bewoner leidend, niet zijn beperking.