Het vlammetje van de kunstbeoefening wakkert altijd in OlmenEs. En bij gelegenheid laait het vuur hevig op: grootsopgezette voorstellingen als Sterke Wanja en het locatietheater bij het twintigjarig jubileum maakten indruk. Niet het minst op de bewoners zelf. En dat smaakt naar meer. Sinds kort biedt de vaste ‘culturele middag’ op woensdag ontplooiing voor nog meer verborgen talent.
“We hebben de culturele middag nu twee keer gedaan en beide keren overtroffen mijn verwachtingen”, zegt muziektherapeut en bedenker Leny Talsma. “Er komen zestig bewoners op af. Ze kijken en luisteren naar elkaar, de branies nemen de verlegenen bij de hand. Het verloopt veel makkelijker dan we vooraf hadden durven denken.” Toneeltherapeut René Schiebergen knikt: “Iedereen komt aan de beurt. En omdat ze elkaar de ruimte geven, zie je sommige bewoners boven zichzelf uitstijgen.”
Cultuur zit in het gezamenlijke dna van OlmenEs. En talenten te over, dat hebben de grote ad hoc-projecten wel laten zien. Maar hoe kan je dat spelplezier vasthouden bij de bewoners die uit schroom niet wekelijks durven meedoen met muziek maken en toneelspelen? Leny brak zich er al langer het hoofd over. “De behoefte onder bewoners om zich vrij te kunnen uiten is zeker aanwezig en groeit ook, merken René en ik. Maar voor velen ligt de drempel net even te hoog. En wij hebben ook te maken met de werkplaatsen, de versnippering bemoeilijkt het bij elkaar brengen van mensen. En als ze dan na een koorrepetitie terugkeren naar het werk zit hun hoofd dikwijls nog te vol om zich te kunnen concentreren.”
Als ze nu eens alle haken en ogen terzijde schoof en van een ideale situatie zou dromen, hoe zou die er dan uitzien? Vrijuit denkend kwam Leny zo op het idee van de culturele middag: gewoon op woensdag tijd vrijmaken voor kunstbeoefening voor ieder die er aan mee wil doen. De bundeling van muziek en toneel zou ook prima kunnen passen in het streven van OlmenEs naar meer efficiëntie en doelmatigheid, veronderstelde ze. “Ik heb het plan voor een gezamenlijke cultuurmiddag aan René voorgelegd en die raakte meteen enthousiast. Met zijn tweeën hebben we vervolgens bij Fons en Meindert aangeklopt.”
Clusterhoofden ‘werken’ Fons Joormann en Meindert van der Zee wilden graag ruimte geven aan het initiatief. “Deze opzet schept duidelijkheid voor de bewoners. Voor ons was het alleen even een puzzel om de gevolgen in goede banen te leiden. We vragen aan de persoonlijke begeleiders om te turven wie mee willen doen en met hun lijstje in de hand voegen we op woensdagmiddag de werkplaatsen samen.” Meindert merkt dat de culturele middag ook bij de achterblijvers wat losmaakt. “De verhalen van de deelnemers prikkelen weer de nieuwsgierigheid bij de anderen.”
“We beginnen de middag met de muziekmakers en toneelspelers samen”, legt René het verloop van het programma uit. “We luisteren naar liermuziek, en zingen een aantal liederen samen. Dan wordt er een verhaal verteld aan de hand van het jaargetijde. Om vervolgens het eerste gedeelte af te sluiten met het spreken van de tekst van een lied. Daarna splitsen de twee groepen zich op om verder te oefenen. Bij het toneelgedeelte spelen we een klein stukje theater waarbij iedereen aan bod komt. Vervolgens doen we een spelletje waarin bewoners iets uitbeelden en de anderen ernaar raden. Dat maakt zowel bij de uitbeelders als de raders een gevoel van trots los.” Door hun spel gaan de deelnemers vanzelf op in het grote geheel en zo is de culturele middag een aanvulling op de sociaaltherapie, aldus de regisseur. En en passant bouwen de spelers aan repertoire dat op de jaarfeesten weer kan worden uitgevoerd.
Siepie de Boer, teamcoach, en Marlon Potgiesser en Irene Visser, beide werkleider, staan de twee therapeuten bij tijdens de culturele middag. “Als ik Leny en René zo bezig zie dan maakt mijn hart een sprongetje”, zegt Siepie. “Alsof ze nooit anders hebben gedaan. En de bewoners slurpen hun aanwijzingen op, ze putten kracht door erbij te zijn.” Siepie heeft de functie van teamcoach, maar haar ondersteuning bij de cultuurmiddag is op basis van inspiratie en betrokkenheid en ze geniet van bewoners wanneer zij zich uiten d.m.v. theater en muziek. Ook Leny zelf bekent dat ze af en toe ontroerd raakt. “Als ik een bewoner naar voren haal die geen stem heeft, dan vallen ook de druktemakers helemaal stil. Zo geïmponeerd zijn ze.”
OlmenEs is een gemeenschap voor volwassenen met een verstandelijke beperking centraal in Noord Nederland. Antroposofie is onze basis. Wij bieden zorg, begeleiding en ondersteuning bij het samen wonen, samen werken en samen leven. Voor ons is de persoonlijkheid van de bewoner leidend, niet zijn beperking.