Zelfbeschikking draagt bij aan levensgeluk, eigen regie is dan ook een groot goed op OlmenEs. In de eerste plaats voor de bewoners, voor zover mogelijk beslissen ze zelf over hun doen en laten. Voor sturing en hulp staan de persoonlijke begeleiders klaar, met de ouders, de pijlers in de driehoek. Maar overeenstemming over de te volgen weg komt niet vanzelf, weet het team van de Juglans: “Je moet met elkaar de verantwoordelijkheid willen en durven nemen”.
Het denken over eigen regie voor de individuele bewoner heeft ook geleid tot meer autonomie op de werkvloer van OlmenEs. Vanuit de logische gedachte dat het één niet werkt zonder het andere, kregen de directe zorgbegeleiders meer vrijheid toebedeeld om naar eigen inzicht de bewoners bij te staan. “Maar meer vrijheid betekent ook meer verantwoordelijkheid.
En daar hebben we op de Juglans aan moeten wennen”, zegt persoonlijk begeleider Tim van den Berg. “Wat dat betreft hebben we dezelfde ontwikkeling doorgemaakt als de bewoners.”
Ontdekken
De afstemming in het team verliep in de beginfase van de omschakeling ronduit stroef, vertelt Tim. “Voorheen ging de besluitvorming langs de hiërarchische weg, nu moesten we onderling de richting bepalen en keuzes maken. Ik liep regelmatig tegen meningen van collega’s aan, en andersom botste het ook. Het bleek veel lastiger dan gedacht om samen op één lijn uit te komen. We hebben de kaders van de nieuwe speelruimte met vallen en opstaan moeten ontdekken.” Dat bleef niet onopgemerkt, de onderlinge strubbelingen kwam de Juglans op stevige kritiek van de ouders te staan. “Er waren ook ouders die zeiden: geef ze de ruimte om te groeien, we denken wel mee. Maar pas met de komst van Joey kregen we echt grip op de eigen regie.”
Clusterhoofd Joey Osinga begeleidt de teamreflectie op de Juglans, waarbij de teamleden het functioneren van het geheel en hun eigen rol tegen het licht houden. “Met de teamreflectie als onderlegger werken we aan een continu verbeterplan door onszelf telkens weer de vraag te stellen; wat doen we al goed en waarom moet het beter”, aldus Joey. Ze maakte van meet af aan duidelijk dat ze zich niet inhoudelijk met de gang van zaken in het woonhuis wilde bemoeien. Daar moest het team zelf uitkomen. “Ik heb de rol van coach aangenomen door te zeggen; doe waar je goed in bent en doe dat vaak en veel. Dan kun je makkelijker aan een collega vragen iets over te nemen wat jij lastig vindt.”
Flow
Dat uitgangspunt zorgde voor lucht in de teamdynamiek. Joey: “Door de meer open opstelling naar elkaar kwam geleidelijk aan ieders kwaliteiten en minder sterke kanten boven tafel. Als je door de steun van de anderen de ruimte krijgt om zelf op je functioneren te reflecteren, ontstaat er een sfeer van saamhorigheid. In zo’n flow kun je je weer makkelijker uitspreken, want de dingen moeten wel gezegd durven worden. Daar is de Juglans inmiddels aardig bedreven in.”
Tim: “Nu we weten waar de ander moeite mee heeft, luisteren we beter naar elkaar. We nemen niet direct al bij voorbaat stelling. De bereidheidwilligheid om elkaar te horen versterkt het besef dat we als team verantwoordelijkheid dragen. Juist de zekerheid dat er iemand achter je staat om jouw rol over te nemen als dat nodig mocht zijn, geeft het zelfvertrouwen een boost.”
Teambewustzijn
Het teambewustzijn over de gedeelde verantwoordelijkheid werkt door binnen de driehoek, zowel naar de bewoners als naar de ouders toe. Zo hecht Tim bij het maken van teamkeuzes aan verbeterpunten die in de bewonersvergadering naar voren komen. “Dat is een mooi voorbeeld van eigen regie; zonder tussenkomst van de ouders geven de bewoners aan wat zij van belang vinden.”
Aan de andere kant kan het meedenken van ouders weer voor waardevolle aanvullingen zorgen bij de keuzes waar het team voor staat. “Als team houden we vier keer per jaar ouderoverleg, waarbij wij de regie voeren over wat we graag willen horen en wat we willen delen.” Het bespreken van individuele belangen, zoals het toekomstbeeld van de bewoner, gebeurt daarnaast één-op-één. Dat zijn niet altijd gemakkelijke gesprekken, weet Tim. “Ouders zijn betrokken, maar ze maken hun kind niet 24 uur per dag mee. Soms hebben ze een vertekend beeld bij de ontwikkeling en kost het moeite om ze te overtuigen. Dan helpt een onderbouwing die door het hele team wordt gedragen.”
Contact met ouders mag lastig zijn, zegt Joey. “Maar door eerlijk te zijn, kom je vroeg of laat tot elkaar. Liefst vroeg, proactief de ouders betrekken is dan ook een terugkerend item in de teamreflectie. Net iets meer, net even eerder, net iets vaker contact hoort ook bij de eigen regie.” Tim knikt instemmend, het afschermen van bewoners behoort tot het verleden. “De driehoek is de toekomst van de zorg, OlmenEs heeft dat al vroeg ingezien. Maar de driehoek is niet zomaar een kunstje, je moet het wel met elkaar doen.”
OlmenEs is een gemeenschap voor volwassenen met een verstandelijke beperking centraal in Noord Nederland. Antroposofie is onze basis. Wij bieden zorg, begeleiding en ondersteuning bij het samen wonen, samen werken en samen leven. Voor ons is de persoonlijkheid van de bewoner leidend, niet zijn beperking.